Chùa Bà Thiên Hậu: Hướng dẫn chiêm bái & cầu phúc

Nằm giữa lòng khu phố người Hoa sầm uất, chùa Bà Thiên Hậu là một trong những công trình tín ngưỡng lâu đời và linh thiêng bậc nhất tại Sài Gòn. Nơi đây là kho tàng lưu giữ những kho tàng văn hóa quý giá của cộng đồng người Hoa tại Việt Nam. Mời bạn cùng khám phá kiến trúc và những trải nghiệm độc đáo tại ngôi chùa này trong bài viết dưới đây!

1. Vị trí và cách di chuyển đến chùa Bà Thiên Hậu

• Địa chỉ: Số 710 đường Nguyễn Trãi, Phường 11, Quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh.
• Giờ mở cửa: 06:00 - 17:30 hàng ngày.
• Phí vào cửa: Miễn phí.

Chùa Bà Thiên Hậu xây dựng mái âm dương, chạm trổ cầu kỳ, tinh xảo (Nguồn: Internet)

Chùa Bà Thiên Hậu nằm ngay mặt đường Nguyễn Trãi, chỉ cách trung tâm thành phố khoảng 6km nên bạn có thể dễ dàng di chuyển đến đây bằng các phương tiện sau:

• Taxi: Cách này phù hợp với người đi theo nhóm, đi cùng gia đình, có trẻ nhỏ, mang theo nhiều hành lý hoặc người không thuộc đường, muốn thoải mái nhìn ngắm đường phố khi di chuyển. Từ trung tâm thành phố tới đây có giá cước từ 80.000 - 100.000 VND tùy loại xe và hãng xe.
• Xe máy: Từ trung tâm thành phố (Quận 1), bạn di chuyển theo hướng đường Nguyễn Thị Minh Khai, Hồng Bàng, rẽ trái vào đường Lương Hữu Học, sau đó rẽ trái vào đường Nguyễn Trãi, đi tiếp khoảng 130m sẽ thấy chùa ở bên tay trái. Gíá thuê xe máy từ 100.000 - 500.000 VND/xe/ngày.
• Xe buýt: Một số tuyến buýt 01, 56, 45, 150 có điểm đỗ tại đường Trần Hưng Đạo, Hồng Bàng, Châu Văn Liêm, bạn chỉ cần đi bộ thêm khoảng 300m nữa sẽ tới chùa Bà Thiên Hậu. Chi phí từ 5.000 - 7.000 VND/lượt.

2. Lịch sử và nguồn gốc tên gọi chùa Bà Thiên Hậu

Chùa Bà Thiên Hậu (Hội Quán Tuệ Thành) được xây dựng vào khoảng năm 1760 bởi cộng đồng người Hoa gốc Quảng Đông di dân sang Việt Nam và sinh sống tại Sài Gòn. Ngôi chùa được lập nên để thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu – vị nữ thần biển linh thiêng có tên thật là Lâm Mặc Nương, được người Hoa tôn kính như người bảo hộ cho những chuyến hải trình xa xứ. Trải qua hơn hai thế kỷ, chùa trở thành điểm tựa tâm linh quan trọng trong đời sống văn hóa, tín ngưỡng của nhiều thế hệ người Hoa tại Việt Nam.

Chùa Bà Thiên Hậu được chụp vào khoảng năm 1865 - 1875 (Nguồn: Internet)

3. Khám phá kỳ quan kiến ​​trúc của chùa Bà Thiên Hậu

Mang đậm dấu ấn kiến trúc truyền thống Trung Hoa, chùa Bà Thiên Hậu được thiết kế theo bố cục hình chữ "Quốc" (國) cổ điển. Từng hạng mục trong chùa – từ tiền đường, trung đường đến chính điện đều liên kết hài hòa qua không gian mở và ánh sáng tự nhiên, tạo nên một tổng thể trang nghiêm và đầy tính biểu tượng.

3.1. Tiền điện - Đơn giản nhưng mang tính biểu tượng cao

Tiền điện chùa Bà Thiên Hậu nổi bật với cổng tam quan ba mái cong mềm mại, mang đậm nét cổ kính của kiến trúc Trung Hoa. Bên trong là không gian trầm mặc, trang trí bằng gỗ chạm khắc tinh xảo và câu đối thư pháp. Bàn thờ Phúc Đức Chánh thần và Môn Quan Vương Tả được đặt hai bên, giữa là bia đá và tranh vẽ Thiên Hậu hiển linh. Đây là nơi khách dừng chân thắp hương, chuẩn bị lễ trước khi vào chính điện.

Cổng tam quan có đường cong mềm mại, treo đèn lồng đặc trưng của văn hóa Trung Hoa (Nguồn: Internet)

3.2. Trung điện - Gian thờ chính trưng bày hiện vật quý giá

Trung điện chùa Bà Thiên Hậu là trái tim của tổng thể kiến trúc, nơi nối liền tiền điện và hậu điện bằng không gian giếng trời thoáng đãng. Nơi đây đặt bộ lư hương “Phát Lan” năm món quý hiếm, chạm khắc tinh xảo, phảng phất ánh kim dưới nắng sớm. Hai bên là thuyền rồng cổ và kiệu sơn son thếp vàng – những bảo vật linh thiêng xuất hiện trong lễ rước Bà Thiên Hậu mỗi năm.

Giữa các điện thờ là khoảng giếng trời nhỏ giúp lấy ánh sáng tự nhiên và lưu thông khí cho toàn bộ công trình (Nguồn: Internet)

Bộ lư Phát Lan quý hiếm đặt tại sân chùa (Nguồn: Internet)

3.3. Hậu điện (Chính điện) - Gian thờ Bà Thiên Hậu

Hậu điện là nơi linh khí hội tụ, không gian thiêng liêng nhất trong lòng ngôi chùa cổ, gồm 03 gian. Gian giữa thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu với pho tượng gỗ cao một mét, được đặt uy nghi ở trung tâm, giữa làn khói hương trầm mặc. Bên phải là tượng Kim Hoa Nương Nương, bên trái là tượng Long Mẫu Nương Nương, đều được phủ áo thêu rực rỡ.

Bức tượng Bà Thiên Hậu được đúc từ khúc gỗ cao 01 mét (Nguồn: Internet)

Hai bên tượng Bà Thiên Hậu là Bà Kim Hoa và Bà Long Mẫu (Nguồn: Internet)

3.4. Gian thờ Quan Công, Thổ Địa và Thần Tài

Hai bên gian thờ chính tại hậu điện là hai gian thờ nhỏ, thờ Quan Công, Địa Tạng Vương Bồ Tát và Thần Tài – những vị thần quen thuộc trong đời sống tâm linh người Hoa. Không gian điện thờ rực sắc đỏ, ẩn hiện dưới làn khói trầm, càng khiến nơi đây trở nên huyền bí và linh thiêng. Tượng thờ được khoác áo rực rỡ, đặt trong khám thờ sơn son thếp vàng, chạm trổ công phu, tỉ mỉ đến từng chi tiết.

Tượng thờ được khoác áo rực rỡ, ban thờ chạm trổ tỉ mỉ, công phu (Nguồn: Internet)

3.5. Ngói lợp và đồ trang trí bằng gốm sứ đậm nét Trung Hoa

Mái ngói của chùa là mái ngói âm dương, xếp lớp đều đặn, các tầng mái cong vút tượng trưng của nét kiến trúc Trung Hoa. Trên các cạnh mái được trang trí tỉ mỉ bằng các tác phẩm điêu khắc gốm theo hình dáng Tứ Linh (Long, Phượng, Quy, Kỳ Lân) – biểu tượng cho sức mạnh, sự thịnh vượng, bình an và may mắn.

Những chi tiết chạm trổ phức tạp trên phần mái ngôi chùa (Nguồn: Internet)

Một số chi tiết mái điêu khắc gốm độc đáo khác (Nguồn: Internet)

3.6. Các hiện vật lịch sử vô giá tại chùa Bà Thiên Hậu

Chùa Bà Thiên Hậu là kho tàng lưu giữ hơn 400 hiện vật lịch sử, trong đó có ván gỗ chạm khắc tinh xảo, bia đá cổ và các vật phẩm nghi lễ cũ. Những bức tranh đắp nổi hình Tứ Linh và các tác phẩm gốm nung trên mái hiên, vách tường đều được chạm khắc tỉ mỉ, mang đậm dấu ấn văn hóa Trung Quốc. Các đỉnh trầm, lư hương, hoành phi, bia đá và tượng thần đều là di sản tinh thần và lịch sử của cộng đồng người Hoa tại Sài Gòn.

Hiện vật ván gỗ chạm khắc tinh xảo tại chùa Bà Thiên Hậu (Nguồn: Internet)

Bức tranh đắp bồi hình rồng tại chùa Bà Thiên Hậu (Nguồn: Internet)

Một số món cổ vật được lưu giữ tại chùa Bà Thiên Hậu (Nguồn: Internet)

Nhiều bức tranh cổ, văn tự kể về truyền thuyết Bà Thiên Hậu bố trí dọc hành lang tại khu vực giếng trời (Nguồn: Internet)

4. Top 4 trải nghiệm không thể bỏ lỡ khi tới chùa Bà Thiên Hậu

Ghé thăm chùa Bà Thiên Hậu, bạn hãy thử đặt lễ cầu duyên, cầu an cho bản thân và gia đình, lưu giữ những bức hình mang hơi hướng Trung Hoa và khám phá ẩm thực tại khu vực lân cận.

4.1. Cầu duyên

Chùa Bà Thiên Hậu nổi tiếng gần xa là nơi linh thiêng để cầu tình duyên và hạnh phúc lứa đôi. Vào các ngày trăng tròn, đầu tháng âm lịch, đặc biệt là ngày Vía Bà (23/03 Âm lịch), nhiều du khách nữ tới đây thắp hương cầu duyên.

Đông đảo du khách tới cầu duyên tại chùa Bà Thiên Hậu (Nguồn: Internet)

Du khách có thể đứng trước tượng Bà Thiên Hậu, khấn nguyện hoặc viết điều mong muốn của mình vào ruy băng đỏ và treo lên cây với chi phí dao động từ 10.000 - 60.000 VND.

Bạn nên tới cầu duyên vào ngày mùng một hoặc ngày rằm (Nguồn: Internet)

Người đi lễ chuẩn bị mâm lễ cầu duyên tại chùa Bà Thiên Hậu (Nguồn: Internet)

4.2. Tham gia các hoạt động nghi lễ truyền thống

​Chùa Bà Thiên Hậu là điểm đến linh thiêng, nơi người dân và du khách tìm về để dâng hương, cầu phúc, cầu an, xin xăm, v.v. vào hầu hết các thời điểm trong năm. Đặc biệt, vào ngày 23 tháng 03 Âm lịch sẽ tổ chức ngày Vía Bà Thiên Hậu, đông đảo Phật tử, du khách thập phương đổ về đây tham gia.

Du khách cầu phúc tại chùa Bà Thiên Hậu (Nguồn: Internet)

Nơi đây là điểm đến tâm linh quen thuộc của người dân địa phương (Nguồn: Internet)

Vào ngày Vía Bà Thiên Hậu, khu vực chùa được trang hoàng rực rỡ bởi nhiều dây đèn lồng đỏ, dòng người tấp nập tới đây, tiếng nói cười, người xe hòa vào nhau vô cùng náo nhiệt. Nghi thức đặc biệt nhất là Lễ rước kiệu, tượng Bà Thiên Hậu được đặt trên kiệu sơn son thếp vàng, được rước vòng quanh các khu phố người Hoa khu vực gần chùa cùng tiếng trống rộn ràng, dòng người đến xem và đoàn múa lân, múa rồng phía sau.

Du khách ngày Vía Bà Thiên Hậu và cầu mong bình an cho gia đình (Nguồn: Internet)

Ngoài ra, tại chùa còn tổ chức nhiều nghi lễ, hoạt động tâm linh khác như Tết Nguyên Tiêu, (15 tháng Giêng âm lịch), Lễ hội Vu Lan (15/7 âm lịch), v.v.

4.3. Lưu giữ hình ảnh tuyệt đẹp với kiến trúc độc đáo của ngôi chùa

Du khách thường diện áo dài kín đáo, ưu tiên gam đỏ để hòa nhịp cùng sắc màu trang trí. Thời điểm đẹp nhất là sáng sớm hoặc chiều muộn, khi ánh sáng dịu nhẹ và lựa chọn những góc chụp đẹp như khu giếng trời, cổng chùa hay nơi treo giấy ước nguyện. Khi chụp ảnh, nên giữ khoảng cách hợp lý để tránh làm phiền người hành lễ.

Du khách mặc trang phục hơi hướng Trung Hoa chụp ảnh tại chùa (Nguồn: Internet)

Áo dài cũng phù hợp với không gian đậm nét truyền thống tại đây (Nguồn: Internet)

Du khách nước ngoài cũng thích thú lưu giữ hình ảnh đẹp khi tới chùa (Nguồn: Internet)

Trang phục cổ trang Trung Quốc rất phù hợp với kiến trúc chùa (Nguồn: Internet)

4.4. Khám phá ẩm thực địa phương

Vì chùa nằm trong khu người Hoa nên sau khi lễ chùa, du khách có thể khám phá ẩm thực đặc trưng của cộng đồng người Hoa ở khu vực xung quanh. Dưới đây là một số gợi ý ẩm thực bạn không nên bỏ lỡ:​

• Mì hoành thánh: Sự kết hợp của nước dùng ngọt thanh, nhân tôm thịt đậm đà cùng sợi mì trứng tươi tạo nên món ăn với hương vị tinh tế, hấp dẫn.
• Dimsum: Vỏ bánh mỏng ôm lấy phần nhân đầy đặn từ tôm tươi, thịt băm hay rau củ thanh nhẹ, tạo nên những tầng vị hài hòa, chinh phục vị giác của người khó tính nhất.
• Trà thảo mộc: Trà thảo mộc là sự kết hợp nhẹ nhàng giữa hương thơm thanh khiết và vị dịu mát từ thiên nhiên. Bạn có thể thưởng thức món trà này ở những quán ven đường khu vực gần chùa.
• Các món chè ngọt: Xung quanh chùa, từ quán ven đường, quán bình dân cho tới nhà hàng đều phục vụ những món chè ngọt như chè sen, chè đậu đỏ, chè bạch quả, v.v.
• Bánh bao xá xíu: Lớp vỏ mềm xốp bên ngoài ôm lấy nhân xá xíu thơm lừng, đậm vị. Đây là món đặc sản ẩm thực Quảng Đông, thường được dùng làm bước sáng hoặc bữa phụ trong ngày, bạn có thể dễ dàng tìm thấy ở các quán nhỏ ven đường.

Bạn có thể thưởng thức những món ăn truyền thống Trung Hoa tại khu vực gần chùa Bà Thiên Hậu (Nguồn: Internet)

5. Một số lưu ý để có trải nghiệm trọn vẹn khi tới chùa Bà Thiên Hậu

Để có trải nghiệm trọn vẹn, phù hợp với sự linh thiêng, trang nghiêm của chùa Bà Thiên Hậu, bạn nên lưu ý một số điều sau khi ghé thăm:

• Thời điểm tốt nhất để đến thăm Chùa Thiên Hậu: Nếu bạn muốn hòa mình vào không khí lễ hội tấp nập, nhộn nhịp, hãy tới chùa vào ngày vía Bà (ngày 23/03 âm lịch) hoặc dịp Lễ, Tết, ngày rằm. Nên tới vào khoảng thời gian từ tháng 04 đến tháng 11 vì thời tiết mát mẻ, không nắng gắt, ít mưa, thuận lợi tham quan, chiêm bái.
• Quy định về trang phục và nghi thức: Lựa chọn trang phục kín đáo, lịch sự, không để lộ vai, quần hoặc váy dài qua đầu gối. Khi di chuyển trong chùa, bạn nên bước nhẹ, nói khẽ, tránh cười đùa hay chạy nhảy để giữ sự tôn nghiêm và yên tĩnh nơi cửa Phật. Đồng thời, khi chụp ảnh nên tắt âm thanh, không bật đèn flash để tránh làm phiền đến mọi người xung quanh.

Bạn nên giữ im lặng, tránh gây tiếng ồn lớn trong không gian thờ phụng linh thiêng (Nguồn: Internet)

6. Gợi ý một số địa điểm tham quan gần chùa Bà Thiên Hậu

Sau phút tĩnh tâm bên hương khói nghi ngút, bạn có thể ghé thăm một số địa điểm nổi tiếng khác gần chùa Bà Thiên Hậu như sau:

• Chợ Lớn: Chỉ cách chùa khoảng 450m với 06 phút đi bộ, nơi đây như một "bảo tàng sống" về đời sống người Hoa giữa lòng Sài Gòn. Những mái nhà lợp ngói âm dương, biển hiệu chữ Hoa đỏ rực, tiếng rao hàng xen lẫn mùi vị xôi lá sen, bánh tiêu, sủi cảo, v.v. tất cả quyện lại thành một bản hòa ca đầy sắc, hương và vị.
• Chùa Quan Âm (Hội Quán Ôn Lăng): Cách chùa khoảng 280m, nép mình trên đường Lão Tử, ngôi chùa hơn trăm năm tuổi mang đậm nét kiến trúc vùng Phúc Kiến, Trung Quốc. Ngôi chùa này thờ Quán Thế Âm Bồ Tát cùng các vị thần theo tín ngưỡng Trung Hoa như Thiên Hậu Thánh Mẫu, Phước Đức Chính Thần, Quan Công, Bao Công, v.v.
• Hội Quán Phước An: Cách chùa 500m, đây là công trình rực rỡ sắc màu với mái ngói lợp xanh, cột gỗ lim chạm trổ công phu. Đây là một trong những hội quán lâu đời nhất của người Hoa gốc Triều Châu tại Sài Gòn, thờ Quan Công, Phật Di Lặc và Quan Âm Bồ Tát.
• Nhà thờ Cha Tam: Cách chùa 850m, Nhà thờ mang kiến trúc Gothic phương Tây kết hợp hài hòa cùng yếu tố Á Đông với mái ngói cong và cổng tam quan. Đây là công trình gắn liền với nhiều dấu ấn lịch sử.

Hội quán Ôn Lăng cũng là công trình mang đậm nét kiến trúc Trung Hoa gần chùa Bà Thiên Hậu (Nguồn: Internet)

Không chỉ là ngôi chùa linh thiêng, chùa Bà Thiên Hậu còn là nơi lưu giữ những hiện vật, giá trị văn hóa vô giá của cộng đồng người Hoa ở Việt Nam. Đây là địa điểm không thể bỏ lỡ với những ai yêu thích nét đẹp truyền thống Trung Hoa từ không gian kiến trúc và những câu chuyện di sản lưu truyền từ đời này sang đời khác.

Nếu bạn đang chuẩn bị cho chuyến du lịch Thành phố Hồ Chí Minh, hãy Đặt Vé máy bay của Vietnam Airlines – Hãng Hàng không Quốc gia Việt Nam với mạng bay rộng khắp, đội bay hiện đại, an toàn hàng đầu khu vực. Và đừng quên tham khảo thêm lịch trình, điểm đến hấp dẫn khác của thành phố này trên Website, Fanpage của Vietnam Airline nhé!