Khu Di tích Kim Liên quê nội Bác Hồ: Chốn thiêng liêng của xứ Nghệ

Khu di tích Kim Liên quê nội Bác Hồ là nơi lưu giữ những dấu ấn của vị cha già kính yêu - Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đây được ví như "địa chỉ đỏ" của du lịch xứ Nghệ, từ đây đã nuôi dưỡng nên nhân cách, hun đúc tình yêu quê hương, lòng yêu nước và chí hướng cứu dân cứu nước của Bác Hồ từ thuở thiếu thời.

1. Khu di tích Kim Liên - Vị trí địa lý linh thiêng giữa lòng xứ Nghệ

Khu di tích Kim Liên thuộc xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, cách trung tâm thị xã Cửa Lò khoảng 15 - 17km. Đây là một điểm đến du lịch nổi tiếng của xứ Nghệ, nơi lưu giữ lưu giữ những hiện vật, kỷ vật, tài liệu, một không gian văn hóa - lịch sử về thời niên thiếu của Chủ tịch Hồ Chí Minh và những người thân trong gia đình.

Quần thể này bao gồm nhiều địa điểm quan trọng như Làng Sen, làng Hoàng Trù, mộ bà Hoàng Thị Loan và khu trưng bày. Trong đó, Làng Sen là quê nội của Bác, nơi Người đã sống những năm tháng thời niên thiếu cùng cha mẹ trong mái nhà tranh giản dị, đơn sơ. Cách đó không xa khoảng 2km là làng Hoàng Trù hay làng Chùa - quê ngoại của Bác, nơi cậu bé Nguyễn Sinh Cung cất tiếng khóc chào đời và trải qua những ngày thơ ấu đầu tiên trong vòng tay mẹ.

Tổng quan các địa điểm thuộc Khu di tích Kim Liên (Nguồn: Internet)

Một góc làng Sen, xã Kim Liên. (Nguồn: Internet)

Dù không mang vẻ tráng lệ như những di tích khác, thế nhưng khu di tích Kim Liên lại khiến cho du khách không khỏi xúc động bởi sự gần gũi, thân thương. Những mái nhà tranh lợp bằng tre và lá mía, con đường đất đỏ in dấu chân thời thơ bé, những hàng cau, rặng tre, v.v tất cả đều nhuốm màu ký ức, khiến bạn như được sống lại cùng cậu bé Nguyễn Sinh Cung thuở nào.

2. Giá trị lịch sử, văn hóa và tinh thần của khu di tích Kim Liên

Đến với khu di tích Kim Liên quê Bác du khách sẽ được gợi nhớ những hình ảnh làng quê Việt Nam truyền thống vô cùng quen thuộc. Đó là hình ảnh ao sen, một nét đẹp văn hóa đặc trưng ở các vùng quê Việt Nam, tạo nên một không gian thanh bình và nên thơ.

Hình ảnh ao sen đầu làng mang đến cho du khách sự gần gũi, thân thương. (Nguồn: Internet)

Việc bảo tồn khu di tích đồng nghĩa với tạo nên một địa điểm có giá trị giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho thế hệ hôm nay và mai sau. Nơi mà từ một con người nhỏ bé ở vùng quê phía tây xứ Nghệ đầy nắng gió đã mang trong mình sứ mệnh lớn lao, một mình ra thế giới để tìm con đường cứu nước, sự tự do, độc lập cho dân tộc.

Những khung cảnh trong khu di tích, những hiện vật, kỷ vật được bảo vệ, giữ nguyên vẹn, thể hiện lòng tri ân, thành kính của nhân dân với Bác Hồ. (Nguồn: Internet)

Với những giá trị, ý nghĩa to lớn đó, khu di tích Kim Liên đã được Nhà nước công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia vào năm 1979 và là Di tích quốc gia đặc biệt năm 2012. Từ đó, góp phần bảo tồn và phát huy di sản tinh thần gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp của Bác Hồ. Đây là điểm đến văn hóa tiêu biểu, thu hút khách du du lịch tham quan trong và ngoài nước tìm hiểu về lịch sử và cội nguồn dân tộc.

3. 3 kinh nghiệm quan trọng trước khi tham quan khu di tích

3.1. Thời gian lý tưởng để tham quan

Bạn có thể tham quan khu di tích Kim Liên vào bất kỳ thời điểm nào trong năm. Tuy nhiên, tháng 05 được xem là thời gian lý tưởng để bạn có thể bắt trọn khung cảnh đẹp nhất tại khu di tích Kim Liên. Đây là thời điểm mùa sen nở rộ, về Làng Sen quê Bác bạn sẽ được lạc vào khung cảnh thanh bình, đậm chất quê của vùng quê Việt Nam.

Đặc biệt, tháng 05 cũng là tháng sinh nhật Bác Hồ (19/05), tại đây tổ chức Lễ hội Làng sen với nhiều hoạt động kỷ niệm ý nghĩa để tri ân và tỏ lòng thành kính đến vị cha già kính yêu. Bởi vậy, khoảng thời gian này khu di tích thường đón lượng lớn khách du lịch tham quan nên tương đối đông đúc.

Về thăm khu di tích Kim Liên vào tháng 05 du khách sẽ được tham gia Lễ hội Làng Sen với nhiều hoạt động ý nghĩa. (Nguồn: Internet)

Còn nếu bạn sợ mùa cao điểm, đông đúc hay nắng nóng, có thể về Khu di tích Kim Liên vào mùa xuân từ tháng 01 đến tháng 03 hoặc mùa thu từ tháng 08 đến tháng 10. Đây là khoảng thời gian thời tiết tại Nghệ An mát mẻ và dễ chịu hơn, thích hợp cho các hoạt động tham quan ngoài trời.

Khu di tích Kim Liên mở cửa đón khách tham quan vào tất cả các ngày trong tuần, kể cả các ngày lễ và Tết Nguyên Đán. Cụ thể:

• Mùa hè: Buổi sáng (07:00 - 11:30); Buổi chiều (13:30 - 17:00).
• Mùa đông: Buổi sáng (07:30 - 12:00); Buổi chiều (13:30 - 17:00).

Lưu ý: Vé vào khu di tích Kim Liên là hoàn toàn miễn phí đối với cả người dân địa phương và du khách.

3.2. Hướng dẫn đường di chuyển đến khu di tích

Để đến được di tích lịch sử văn hóa Kim Liên, du khách có thể lựa chọn di chuyển bằng nhiều loại phương tiện như: Ô tô, xe máy, xe khách hoặc tàu hỏa nếu bạn là người yêu thích khám phá và những chuyến đi đầy thú vị.

Bạn có thể thực hiện hành trình theo hướng dẫn sau:

• Từ Hà Nội: Đi theo cao tốc 01 đến quốc lộ 46A khoảng 300km, mất khoảng 4 - 5 giờ. Sau đó đi theo quốc lộ 46A khoảng 4km nữa để đến Khu Di tích.
• Từ thành phố Vinh: Đi theo quốc lộ 46A đến km13 thì rẽ trái, tiếp tục đi thêm khoảng 1km nữa là đến Khu Di tích.

Ngoài những phương tiện di chuyển trên, nếu xuất phát từ các thành phố lớn như Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, v.v. bạn có thể đặt vé máy bay đến sân bay Vinh (tỉnh Nghệ An). Vietnam Airlines là một trong những hãng hàng không uy tín khai thác các chuyến bay hàng ngày đến Vinh với nhiều khung giờ linh hoạt. Bạn có thể đặt vé trực tiếp trên website chính thức www.vietnamairlines.com hoặc ứng dụng Vietnam Airlines để đảm bảo giá vé tốt và các ưu đãi kèm theo.

Sau khi hạ cánh tại sân bay quốc tế Vinh, bạn có thể di chuyển bằng taxi, xe máy hoặc thuê xe tự lái để đến xã Kim Liên (Nam Đàn) cách sân bay khoảng 16 - 20km, thời gian di chuyển khoảng 30 - 40 phút.

Nếu ở xa, di chuyển bằng máy bay là phương tiện nhanh chóng và dễ dàng dành cho bạn. (Nguồn: Internet)

3.3. Lưu ý về trang phục và tác phong

Khu di tích Kim Liên là nơi tưởng niệm Hồ Chí Minh nên nơi đây mang không khí trang nghiêm và nghiêm túc. Du khách khi đến đây cần lưu ý về trang phục và tác phong để thể hiện sự tôn kính với Người.

• Nên chọn trang phục kín đáo và lịch sự, tránh mặc váy ngắn, quần áo xuyên thấu, ảnh hưởng đến khu di tích.
• Nên ưu tiên giày hoặc dép thấp để dễ dàng di chuyển giữa các điểm tham quan.
• Nên mang theo mũ, nón, kem chống nắng để bảo vệ sức khỏe do thời tiết Nghệ An, đặc biệt ở phía Tây khá nóng, khắc nghiệt.
• Giữ thái độ nghiêm túc và tôn kính, không cười đùa, nói to gây ồn ào hoặc chạy nhảy trong khuôn viên khu di tích.
• Tuân thủ hướng dẫn của cán bộ khu di tích, đi theo đoàn hoặc bảng chỉ dẫn, không tự ý leo trèo, chạm tay vào hiện vật, không tự ý quay phim, chụp ảnh ở những khu vực cấm, v.v
• Giữ gìn vệ sinh và bảo vệ cảnh quan, không hái hoa, bẻ cành, giẫm lên cỏ hay làm hư hại công trình trong khu di tích.

Khi đến Khu Di tích, du khách cần chuẩn bị trang phục nghiêm túc, kín đáo và tác phong lịch sự, nhẹ nhàng để thể hiện sự tôn trọng với vị Chủ tịch nước vĩ đại của chúng ta. (Nguồn: Internet)

4. 4 địa điểm tham quan hấp dẫn tại Khu di tích Kim Liên Nghệ An

Toàn Khu di tích Kim Liên rộng trên 205ha, các điểm và cụm di tích có khoảng cách từ 2 - 10km. Mỗi địa điểm lại mang giá trị lịch sử, văn hóa riêng, đem đến cho du khách những kỉ niệm khó quên về Bác Hồ cũng như gia đình, người dân nơi đây.

4.1. Cụm di tích làng Hoàng Trù - Quê ngoại Bác

Làng Hoàng Trù hay làng Chùa là quê ngoại của Bác, cách làng Sen 3km. Cụm di tích bao gồm: Nhà cụ Hoàng Xuân Đường, nhà của gia đình Bác và nhà thờ chi họ Hoàng Xuân.

Nằm e ấp sau lũy tre làng là ngôi nhà tranh 5 gian của ông bà ngoại Bác Hồ - cụ Hoàng Đường và cụ Nguyễn Thị Kép. Mỗi gian nhà gắn liền với những dấu ấn đặc biệt trong tuổi thơ và hành trình trưởng thành của thân phụ Bác.

• Gian đầu tiên: Là nơi cụ Đường dạy học, chiếc phản gỗ đơn sơ từng là bàn học đầu tiên của Bác.
• Gian thứ hai: Là không gian đàm đạo thơ văn với án thư, nghiên mực, nơi những tri thức đầu đời được nuôi dưỡng.
• Gian thứ ba: Là nơi cha con cùng nghỉ ngơi và bàn luận kinh sử.
• Gian buồng: Là nơi cụ bà sinh và nuôi dưỡng 2 người con gái hiền thục, đảm đang.
• Gian thứ năm: Là nơi sinh hoạt chung, nổi bật với chiếc khung cửi – nơi cụ Kép ngày đêm cần mẫn dệt vải, nuôi gia đình và dạy con cái yêu lao động.

Ngôi nhà 5 gian của ông ngoại Bác Hồ - Cụ Hoàng Xuân Đường. (Nguồn: Internet)

Phía sau nhà của cụ Hoàng Xuân Đường là nhà thờ họ Hoàng Xuân, được xây dựng từ năm 1881. Ban đầu nhà được lợp tranh, đến năm 1930 nhà được tu sửa và lợp ngói chắc chắn. Nhà được làm bằng gỗ lim, cửa gỗ lim song tiện. Kiến trúc gồm một gian chính và hai gian phụ, trước có thềm, trước sân là bể cạn và đôi cây Thiên tuế, đôi cây Mẫu đơn làm bình phong đẹp mắt.

Nhà thờ họ Hoàng Xuân (Nguồn: Internet)

Bên cạnh nhà cụ Hoàng Xuân Đường là ngôi nhà mái tranh đơn sơ giản dị - là tổ ấm uyên ương, ghi nhận những năm tháng hạnh phúc của gia đình Chủ tịch Hồ Chí Minh. Năm 1883, để chuẩn bị cho lễ thành hôn của 2 con là Nguyễn Sinh Sắc và Hoàng Thị Loan, cụ Đường đã dựng cho họ một ngôi nhà tranh 3 gian làm chỗ ở riêng sau ngày cưới.

Đến nay, trong nhà vẫn còn lưu giữ những hiện vật về cuộc sống giải dị của gia đình bác lúc bấy giờ như: Chiếc khung cửi gỗ, bàn gỗ, chiếc võng gai, bút nghiên, v.v. được xếp đặt một cách ngăn nắp, thuận tiện, hài hòa và ấm cúng. 

Nhà của gia đình Bác (Nguồn: Internet)

4.2. Ngôi nhà tranh 5 gian ở làng Sen

Ngôi nhà tranh 5 gian là ngôi nhà được dân làng Sen dựng lên để mừng cụ Nguyễn Sinh Sắc đỗ Phó bảng trong khoa thi Hội năm 1901. Ngôi nhà ở Làng Sen (làng Kim Liên) - quê nội Bác Hồ, gia đình Bác đã sinh sống tại đây từ năm 1901 đến năm 1906.

Ngôi nhà nằm giữa không gian xanh mát với vườn cây, bóng tre, hàng râm bụt, được làm từ tre, gỗ, lợp mái tranh, tạo nên một không gian yên bình, giản dị, thể hiện cuộc sống thanh đạm của gia đình Bác trước đây. Gian ngoài cùng được dùng để tiếp khách và đặt bàn thờ, gian thứ ba là nơi ở của bà Nguyễn Thị Thanh - chị gái của Bác, gian thứ tư là nơi cụ Phó bảng nằm đọc sách và gian thứ năm là nơi nghỉ của Bác và anh trai Nguyễn Sinh Khiêm.

Ngôi nhà tranh mái lá 5 gian của gia đình Bác tại làng Sen. (Nguồn: Internet)

Các hiện vật trong ngôi nhà của Bác tại Làng Sen cũng được bảo tồn và giữ nguyên vẹn như: Hai bộ phản gỗ, chiếc giường, chiếc rương đựng lương thực, mâm gỗ sơn đen, chiếc tủ đứng hai ngăn.

Tại Làng Sen, du khách còn được tham quan nhiều di tích gắn bó với thời niên thiếu của Bác như: Ao sen, di tích giếng Cốc, nhà thờ họ Nguyễn Sinh, lò rèn Cố Điền, nhà Cử nhân Vương Thúc Quý, núi Chung, v.v.

Lò rèn Cố Điền trong cụm di tích làng Sen, nơi gắn liền với tuổi thơ của Bác. (Nguồn: Internet)

4.3. Khu trưng bày và nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh

Khu trưng bày và nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh nằm trong khuôn viên di tích làng Sen được xây dựng năm 1970. Công trình được xây dựng cao ráo trên nền đất cũ của nhà tưởng niệm có diện tích khoảng 200m2, làm bằng gỗ Đinh hương, nền lát gạch và mái lợp ngói mũi hoa sen.

Đây là bảo tàng đầu tiên trong cả nước trưng bày tiểu sử của Bác với rất nhiều hiện vật, tư liệu quý giá, thể hiện tình cảm của đồng bào trong nước và bạn bè quốc tế dành cho Bác. Đến nay, khu trưng bày và nhà tưởng niệm không ngừng bổ sung các tư liệu, hiện vật lịch sử, góp phần hoàn thiện mô hình Di tích - Bảo tàng - Tưởng niệm đem đến cho du khách những trải nghiệm quý giá về Người.

Bên trong khu trưng bày và nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh. (Nguồn: Internet)

4.4. Di tích mộ bà Hoàng Thị Loan - thân mẫu Bác

Nằm lưng chừng núi Động Tranh, xã Nam Giang (Nam Đàn), khu mộ bà Hoàng Thị Loan là điểm đến văn hóa - tâm linh quan trọng trong quần thể di tích Kim Liên. Công trình mộ bà Hoàng Thị Loan được khởi công xây dựng năm 1984, đứng nhìn từ xa giống như một khung cửi lớn, tượng trưng cho nghề dệt vải mà bà đã cần cù, chịu thương chịu khó làm suốt cuộc đời để nuôi dạy con cái.

Tại nền sân thượng hình bán nguyệt trước ngôi mộ dựng một tấm bia lớn bằng đá đen, khắc tiểu sử và công lao của bà Hoàng Thị Loan. Hai bên tả, hữu là đường lên, xuống tạo thành nhiều bậc đá khác nhau giống như hai dải lụa đào xõa xuống từ khung cửi.

Phần thân mộ được ốp bằng đá hoa cương, chân mộ được ghép đá cẩm thạch, phía trên là mái dốc phủ đá tự nhiên, xung quanh là những khóm hoa rực rỡ. Khe trước của phần mộ được trồng các loại cây quý được lấy từ nhiều miền đất nước.

Khu mộ bà Hoàng Thị Loan - mẹ của Bác Hồ. (Nguồn: Internet)

Cận cảnh phần mộ của bà Hoàng Thị Loan (Nguồn: Internet)

Phòng trưng bày tại Khu mộ bà Hoàng Thị Loan (Nguồn: Internet)

5. Gợi ý tham quan thêm các điểm du lịch gần Khu di tích Kim Liên

1 - Khu du lịch sinh thái Eo Gió: Thuộc xóm 5, xã Nam Giang, huyện Nam Đàn, cách khu di tích Kim Liên khoảng 8km, Eo Gió nằm trong một thung lũng rừng, được bao bọc bởi dãy núi xanh mướt. Đến đây, du khách có thể trải nghiệm những hoạt động ngoài trời như cắm trại, tắm thác, khám phá động thực vật, dạo bước trên đường mòn, v.v.

Khu du lịch sinh thái Eo Gió là điểm đến thu hút khách du lịch nhờ không khí trong lành, không gian thoáng đãng. (Nguồn: Internet)

2. Làng nghề tương Nam Đàn: Thuộc xã Nam Giang, huyện Nam Đàn, cách Khu di tích Kim Liên khoảng cách 7 - 8 km. Du khách đến đây sẽ được trực tiếp thấy và trải nghiệm quy trình làm tương truyền thống, thưởng thức tại chỗ, đồng thời mua về làm quà cho người thân bạn bè.

Tương Nam Đàn, đặc sản trứ danh được làm nên từ sự khéo léo, tỉ mỉ của người dân xứ Nghệ. (Nguồn: Internet)

3. Chùa Đại Tuệ: Tọa lạc tại xã Nam Anh, huyện Nam Đàn, cách khu di tích Kim Liên khoảng 17km, là ngôi chùa duy nhất tại Việt Nam thờ Phật bà Đại Tuệ, một vị Phật đại diện cho trí tuệ siêu việt. Chùa được xây dựng từ thời vua Mai Hắc Đế, nằm trên động Thăng Thiên, đỉnh cao nhất của dãy núi Đại Huệ, lên đây bạn có thể nhìn được những cảnh đẹp của các huyện thuộc Nghệ An và Hà Tĩnh.

Chùa Đại Tuệ - điểm đến mang đậm tính tâm linh tại Nam Đàn, Nghệ An. (Nguồn: Internet)

Khu di tích Kim Liên quê nội Bác Hồ là nơi lưu giữ những ký ức về Chủ tịch Hồ Chí Minh, mang đến giá trị lịch sử, văn hóa to lớn. Khi đến đây, du khách sẽ được chiêm ngưỡng và cảm nhận rõ hơn về cuộc đời và tư tưởng của Người, những phẩm chất quý báu được hình thành từ mảnh đất quê hương nghèo khó nhưng đầy lòng yêu nước và tinh thần hiếu học. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn có một chuyến tham quan đầy ý nghĩa và đáng nhớ.

Đặt ngay vé bay tại website của vietnamairlines.com hoặc ứng dụng Vietnam Airlines để không bỏ lỡ những chương trình khuyến mãi đặc biệt cho các chặng bay đến Vinh ngay hôm nay.