Tòa Thánh Tây Ninh – Biểu tượng tâm linh đặc sắc của đạo Cao Đài

Với hình ảnh biểu tượng con mắt trong tam giác – biểu tượng của Thượng đế, cùng sự hòa quyện giữa nhiều nền văn hóa, Tòa Thánh Tây Ninh mang đến trải nghiệm văn hóa và tâm linh đặc sắc khó quên. Hãy cùng Vietnam Airlines khám phá nét đẹp và ý nghĩa sâu sắc của công trình này trên hành trình khám phá vùng đất Tây Ninh đầy huyền bí.

1. Thông tin chung về Tòa thánh Tây Ninh

Tòa Thánh Tây Ninh, còn được người dân địa phương gọi là Đền Thánh hay Tổ Đình, là công trình tôn giáo quan trọng nhất của đạo Cao Đài. Biểu tượng đặc trưng của đạo Cao Đài là mắt thần nằm trong hình tam giác, đại diện cho Thượng Đế, được đặt trang trọng phía trên chính điện.

Điểm đặc biệt khiến đạo Cao Đài trở nên độc đáo là sự hòa hợp trong tín ngưỡng: bên cạnh việc thờ Thượng Đế, giáo lý đạo còn tôn kính nhiều vị giáo chủ của các tôn giáo lớn như Phật Thích Ca, Chúa Jesus, Khổng Tử, Lão Tử, Phật Bà Quan Âm, v.v. Điều này tạo nên một tinh thần cởi mở và dung hòa hiếm có trong tôn giáo thế giới.

1.1. Địa chỉ, giờ mở cửa

• Địa chỉ: Tòa Thánh Tây Ninh nằm trên Đường Phạm Hộ Pháp, khuôn viên Nội ô Tòa Thánh...
• Giờ mở cửa: Mở cửa từ 6:00 đến 22:00 mỗi ngày...
• Thời gian hành lễ:
  • Buổi sáng: 6:00
  • Buổi trưa (lễ chính): 12:00
  • Buổi chiều: 18:00
  • Ngoài ra còn có lễ phụ vào lúc 9:00

Tòa thánh Tây Ninh (Nguồn: Internet)

1.2. Diện tích

Tòa Thánh Tây Ninh được xây dựng trên khuôn viên rộng hơn 1km², tương đương khoảng 100ha – một không gian rộng lớn và quy mô hiếm thấy trong các công trình tôn giáo tại Việt Nam.

Bên trong khuôn viên, hệ thống gần 100 công trình kiến trúc lớn nhỏ được quy hoạch khoa học và hài hòa, kết nối với nhau bằng những con đường thênh thang, rợp bóng cây, tạo nên một tổng thể kiến trúc vừa bề thế, vừa thanh tịnh.

Toàn bộ khuôn viên Tòa Thánh Tây Ninh nhìn từ trên cao (Nguồn: Internet)

1.3. Giá vé tham quan

Miễn phí cho tất cả du khách trong và ngoài nước.

2. Lịch sử hình thành Tòa thánh Tây Ninh

Để có được dáng dấp bề thế, uy nghi và độc đáo như ngày nay, Tòa Thánh Tây Ninh đã trải qua một hành trình xây dựng lâu dài, đầy tâm huyết. Điều đặc biệt nhất là toàn bộ công trình không được dựng nên từ bản vẽ kiến trúc chuyên nghiệp, mà hoàn toàn dựa trên trực giác tâm linh, khối óc sáng tạo và đôi tay tài hoa của các tín đồ đạo Cao Đài.

Dưới đây là các cột mốc tiêu biểu trong hành trình hình thành Tòa Thánh:

• Tháng 10/1931: Bắt đầu giai đoạn khởi công nền móng, đào hầm Bát Quái – một phần quan trọng mang ý nghĩa tâm linh trong kiến trúc Cao Đài.
• Năm 1933: Chính thức khởi công xây dựng Tòa Thánh Tây Ninh.
• Năm 1935: Hoàn thiện lầu Hiệp Thiên Đài, đúc các cột chính và đổ trần mái, định hình kiến trúc chánh điện.
• 14/02/1936: Hội Thánh kêu gọi tín đồ quyên góp tài lực để công trình không bị gián đoạn – một minh chứng cho tinh thần cộng đồng và lòng tín ngưỡng sâu sắc.
• 28/6/1941: Công trình tạm ngưng do thực dân Pháp bắt giữ Hộ Pháp Phạm Công Tắc, người giữ vai trò chủ chốt trong việc điều hành Hội Thánh và giám sát xây dựng.
• 30/8/1946: Sau khi được thả, Hộ Pháp Phạm Công Tắc trở lại điều hành công trình, đồng thời phát động sửa chữa những phần hư hại do chiến tranh gây ra.
• 24/01/1947: Hoàn thiện toàn bộ các hạng mục chính và bàn giao cho Hội Thánh Tây Ninh quản lý.
• 01/02/1955: Lễ khánh thành chính thức được tổ chức, đánh dấu sự ra đời của Tòa Thánh như một biểu tượng tôn giáo và kiến trúc lớn của miền Nam.
• Năm 2023: Tòa Thánh được trùng tu, vừa bảo tồn nguyên trạng, vừa tăng cường kết cấu để phục vụ đông đảo du khách trong và ngoài nước nhân dịp kỷ niệm 100 năm xây dựng.

Tòa Thánh Tây Ninh được trùng tu năm 2023 (Nguồn: Internet)

3. 7 Khu vực chính trong Tòa thánh Tây Ninh

Tòa Thánh Tây Ninh được quy hoạch như một quần thể tôn giáo khép kín, hài hòa giữa yếu tố tâm linh, nghệ thuật kiến trúc và thiên nhiên. Dưới đây là những khu vực tiêu biểu, mỗi nơi mang một ý nghĩa và chức năng riêng biệt trong hệ thống tổ chức đạo Cao Đài:

3.1. Chánh môn

Là cổng chính lớn nhất nằm ở mặt tiền phía Tây của Tòa Thánh. Chánh môn được thiết kế trang nghiêm, thường chỉ mở vào các dịp đặc biệt, dùng để đón tiếp nguyên thủ quốc gia hoặc lãnh đạo các tôn giáo khác đến thăm. Cánh cổng này là biểu tượng cho sự trang trọng và thiêng liêng tuyệt đối của nơi thờ tự.

Chánh môn (cổng Chánh) nằm ở mặt tiền phía Tây của Tòa thánh Tây Ninh (Nguồn: Internet)

3.2. Sân Đại Đồng Xã

Đây là quảng trường trung tâm của Tòa Thánh với chiều dài khoảng 300m rộng trung bình 81m – đủ sức chứa hàng ngàn người cùng lúc. Tại đây đặt trụ phướn (cột cờ), tháp Cửu Trùng Thiên và tượng Thái tử Tất Đạt Đa – ba biểu tượng đại diện cho tinh thần, lý tưởng và nguồn gốc tâm linh của đạo Cao Đài.

Sân Đại Đồng xã nhìn từ trên cao (Nguồn: Internet)

3.3. Hiệp Thiên Đài

Đóng vai trò là cơ quan lập pháp tạm thời và tư pháp, Hiệp Thiên Đài là nơi kết nối giữa thế giới hữu hình và thế giới vô hình. Khu vực này gồm hai lầu chuông và trống, dùng để báo hiệu thời gian hành lễ. Kiến trúc mang đậm tính biểu tượng, phản ánh tinh thần "hội hiệp tam tài": Thiên – Địa – Nhân.

Phân khu trong Tòa Thánh Tây Ninh (Nguồn: Internet)

3.4. Cửu Trùng Đài (Chính điện)

Đây là chánh điện của Tòa Thánh, nơi hành lễ chính thức và cũng là cơ quan hành pháp trong hệ thống tổ chức đạo Cao Đài. Chánh điện được chia thành 9 gian hành lễ, tương ứng với 9 phẩm vị chức sắc và tín đồ. Không gian này được trang trí lộng lẫy với trần nhà mô phỏng vũ trụ, rồng mây uốn lượn và biểu tượng Thiên Nhãn đặt ở vị trí trung tâm.

Không gian bên trong Cửu Trùng Đài (Nguồn: Internet)

3.5. Cung Đạo

Nằm giữa Cửu Trùng Đài và Bát Quái Đài, Cung Đạo có chức năng như cầu nối tâm linh, là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi đạo sự có mức độ ít hệ trọng. Kiến trúc của Cung Đạo tuy đơn giản hơn nhưng vẫn giữ được vẻ tôn nghiêm, trầm mặc.

3.6. Bát Quái Đài

Là khu vực linh thiêng nhất trong toàn bộ Tòa Thánh, nằm ở phía cuối Chánh điện. Bát Quái Đài được xây theo dạng hình bát giác, tượng trưng cho vũ trụ hài hòa, là nơi thờ phụng các chư vị Thánh, Thần, Tiên, Phật. Đây cũng là khu vực không dành cho công chúng, chỉ chức sắc mới được hành lễ tại đây.

3.7. Khuôn viên và không gian xung quanh Tòa Thánh

Toàn bộ khuôn viên Tòa Thánh rộng gần 100ha, được bao phủ bởi rừng cây cổ thụ như dầu, cao su, v.v. đã tồn tại từ trước khi công trình được xây dựng. Hai khu rừng tự nhiên được rào kín để bảo vệ sự an toàn của các loài động vật sinh sống bên trong, trong đó có bầy khỉ hoang dã rất được trẻ em yêu thích.

Vào mỗi buổi chiều, khuôn viên trở thành nơi dạo mát, vui chơi của người dân địa phương. Bãi cỏ rộng lớn, gió trời mát mẻ và cảnh quan sạch sẽ, tĩnh tại khiến nơi đây càng thêm sinh động vào dịp lễ, đặc biệt là những ngày xuân.

Bạn đọc có thể trải nghiệm tham quan Tòa thánh Tây Ninh và nghe thuyết minh trực tuyến qua công nghệ AR - VR 360 độ Tại đây.

Tham quan Tòa thánh Tây Ninh qua bản đồ 360 trực tuyến (Nguồn: Internet)

4. Kiến trúc độc đáo của Tòa thánh Tây Ninh

Tòa Thánh Tây Ninh gây ấn tượng mạnh với lối kiến trúc tôn giáo pha trộn Đông – Tây đầy tinh tế. Công trình được xây dựng bằng bê tông cốt tre, vừa bền vững vừa gần gũi với vật liệu truyền thống, thể hiện rõ triết lý hòa hợp của đạo Cao Đài.

Ngay từ Chánh môn, du khách đã choáng ngợp trước các mái đình tam quan chạm khắc tứ linh, hoa sen cùng hình tượng lưỡng long tranh châu nổi bật – biểu tượng của sự uy nghi và linh thiêng. Bao quanh khu sân trước là các bửu tháp chạm trổ hình Bát Quái, tượng Thái tử Tất Đạt Đa cưỡi ngựa tìm đạo, trụ phướn cao 18m và cây bồ đề cổ thụ, mỗi yếu tố đều mang ý nghĩa sâu sắc về mặt tâm linh.

4.1. Kiến trúc mang dáng dấp Long Mã Bái Sư

Nhìn từ bên ngoài, Tòa Thánh tựa như hình tượng Long Mã Bái Sư – một linh vật trong văn hóa phương Đông, đang cúi đầu về hướng Tây. Hai bên công trình là lầu chuông và lầu trống cao vút như đôi sừng, mang dáng dấp mạnh mẽ nhưng đầy tính tôn nghiêm.

Giữa hai lầu là tòa nhà ba tầng nổi bật, mỗi tầng mang một phong cách kiến trúc khác nhau:

• Tầng trệt: Sảnh hình bán nguyệt với các trụ rồng chạm trổ tinh xảo, gợi liên tưởng đến kiến trúc chùa chiền Trung Hoa.
• Tầng giữa: Mang phong cách trung cổ châu Âu, kết hợp với họa tiết kinh thư quen thuộc trong đình miếu người Việt.
• Tầng trên cùng: Gây ấn tượng với mái đao cong vút mô phỏng kiến trúc thánh đường Hồi giáo và đền Đạo giáo, tạo nên tổng thể vừa cổ kính vừa huyền bí.

Kiến trúc độc đáo của Tòa Thánh Tây Ninh (Nguồn: Internet)

4.2. Mái vòm, họa tiết và không gian nội thất ấn tượng

Toàn bộ mái dốc kéo dài từ Hiệp Thiên Đài, Cửu Trùng Đài, Cung Đạo đến Bát Quái Đài tạo nên đường nối liền mạch, gắn kết không gian tâm linh. Dọc theo các bức tường là hệ thống cửa thông gió trang trí Thiên Nhãn – biểu tượng thiêng liêng của đạo Cao Đài, tượng trưng cho sự soi sáng của Đức Chí Tôn.

Bên trong chánh điện là một không gian mãn nhãn và đầy tính biểu tượng:

• Hai hàng cột rồng uốn lượn, màu sắc sinh động, tượng trưng cho dòng năng lượng vũ trụ.
• Trần nhà xanh lơ được chia thành chín tầng mây, thể hiện từng cấp độ tâm linh trong hệ thống tu luyện của tín đồ.
• Trung tâm chánh điện là quả càn khôn đường kính 3,3 mét, trang trí 3.072 vì tinh tú, biểu trưng cho vũ trụ bao la và sự kết nối giữa trời – đất – con người.

Lối kiến trúc độc đáo của Tòa Thánh Tây Ninh (Nguồn: Internet)

Biểu tượng của đạo Cao Đài (Nguồn: Internet)

Họa tiết tinh tế trên từng ô cửa (Nguồn: Internet)

5. Các lễ hội đặc biệt diễn ra ở Tòa thánh Tây Ninh

Tòa Thánh Tây Ninh không chỉ là trung tâm hành lễ lớn nhất của đạo Cao Đài, mà còn là nơi tổ chức nhiều lễ hội tâm linh đặc sắc thu hút đông đảo tín đồ và du khách mỗi năm. Những dịp lễ này không chỉ mang ý nghĩa tôn giáo sâu sắc mà còn là dịp để du khách khám phá vẻ đẹp văn hóa tín ngưỡng đặc trưng của miền Nam. Hai lễ hội lớn nhất năm là:

5.1. Đại lễ Đức Chí Tôn (mùng 09 tháng Giêng Âm lịch)

Đây là lễ kỷ niệm ngày Đức Chí Tôn – Đấng Tạo Hóa Tối Cao của đạo Cao Đài – khai đạo và lập nên nền tôn giáo mới. Đại lễ Đức Chí Tôn diễn ra với quy mô lớn tại chánh điện Tòa Thánh, quy tụ hàng ngàn tín đồ về tham dự. Một số hoạt động tiêu biểu:

• Nghi thức tế lễ trang nghiêm
• Đọc sớ chúc tụng, cầu phúc lộc cho muôn dân
• Tổ chức các đoàn múa tôn giáo và biểu diễn nghệ thuật thiêng liêng

Múa Long Mã, diễn hành Tứ Linh: Long, Lân, Quy, Phụng mừng Đại lễ Đức Chí Tôn (Nguồn: Internet)

5.2. Hội Yến Diêu Trì Cung (15/08 Âm lịch)

Được xem là lễ hội quan trọng bậc nhất trong năm của đạo Cao Đài, Hội Yến Diêu Trì Cung tổ chức vào rằm tháng Tám âm lịch, là dịp để tôn vinh Đức Diêu Trì Kim Mẫu – Mẹ thiêng của vạn loại. Lễ hội tái hiện buổi yến tiệc tại Diêu Trì Cung (chốn linh thiêng theo tín ngưỡng Cao Đài), mang đậm màu sắc tâm linh và nghệ thuật:

• Nghi lễ rước đèn hoa đăng
• Trình diễn múa Tứ Linh, múa Long Mã
• Dâng sớ cầu quốc thái dân an
• Không gian yến tiệc mô phỏng cung trời, với hàng trăm mâm cỗ chay được sắp đặt tinh xảo, đầy trang trọng.

Đại lễ Hội Yến Diêu Trì Cung (Nguồn: Internet)

Ngoài ra còn có các lễ hội khác như:

6. Kinh nghiệm tham quan Tòa thánh Tây Ninh

6.1. Hoạt động thú vị

Chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo của Đền Thánh
Tòa Thánh Tây Ninh gây ấn tượng mạnh với kiến trúc kết hợp hài hòa giữa phong cách Á – Âu – Trung Đông. Bạn sẽ bị thu hút bởi những hàng cột rồng uốn lượn, trần nhà chia tầng mây xanh biếc, hệ mái đao lượn sóng, cùng hàng loạt chi tiết chạm trổ tinh xảo từ ngoài vào trong. Đặc biệt, hình dáng tổng thể của Tòa Thánh mang dáng dấp Long Mã Bái Sư, độc đáo có một không hai.

Tham gia hành lễ – cầu bình an cùng tín đồ Cao Đài
Một trong những trải nghiệm đặc biệt tại Tòa Thánh là tham dự các buổi lễ cúng truyền thống. Du khách có thể cân nhắc ghé thăm vào lúc 12:00 trưa mỗi ngày, khi nghi lễ cúng ngọ được tổ chức trang nghiêm tại chánh điện.

Tham gia chính lễ của những người theo đạo Cao Đài (Nguồn: Internet)

Tìm hiểu về lịch sử đạo Cao Đài
Tòa Thánh Tây Ninh không chỉ là công trình kiến trúc tôn giáo, mà còn là nơi lưu giữ lịch sử hình thành và phát triển của đạo Cao Đài. Du khách có thể nhờ các vị chức sắc hoặc tín đồ lâu năm kể lại những câu chuyện về quá trình dựng xây, kháng chiến và trùng tu của Tòa Thánh. Đây sẽ là cơ hội quý giá để hiểu thêm về đạo lý “Tam Kỳ Phổ Độ” cũng như những đóng góp của đạo Cao Đài với văn hóa Việt.

Những điểm check-in đẹp trong khuôn viên Tòa Thánh

Tòa Thánh Tây Ninh không chỉ là chốn linh thiêng mà còn là địa điểm lý tưởng cho những bức ảnh nghệ thuật mang màu sắc tôn giáo – kiến trúc đặc trưng. Một số gợi ý:

• Trước cổng Chánh môn: Họa tiết tứ linh, hình ảnh lưỡng long tranh châu đắp nổi cực kỳ ấn tượng.
• Khoảng sân rộng trước Đền Thánh: Góc nhìn lý tưởng để thấy rõ đầu Long Mã, dãy hành lang và hàng trăm ô cửa kính màu rực rỡ.
• Khuôn viên xanh mát: Được bao quanh bởi cây cổ thụ và hai khu rừng nhỏ – nơi bạn dễ dàng bắt gặp bầy khỉ tung tăng bên hàng rào rừng.

Chụp ảnh cùng Tòa Thánh (Nguồn: Internet)

Gợi ý: Nếu có thời gian, bạn nên kết hợp tham quan Tòa Thánh Tây Ninh cùng Núi Bà Đen, chùa Gò Kén, hồ Dầu Tiếng và thưởng thức các đặc sản như bánh tráng phơi sương Trảng Bàng, muối tôm Tây Ninh để chuyến đi thêm phần trọn vẹn.

6.2. Thời điểm đẹp để ghé thăm

Tòa Thánh Tây Ninh mở cửa quanh năm, tuy nhiên, những dịp lễ lớn sẽ giúp du khách cảm nhận trọn vẹn không khí linh thiêng và nhộn nhịp đặc trưng:

• Mùng 09 tháng Giêng âm lịch: Đại lễ Vía Đức Chí Tôn – lễ hội lớn nhất trong năm.
• Rằm tháng 08 âm lịch: Hội Yến Diêu Trì Cung – dịp rước đèn, múa lân, trình diễn nghệ thuật tôn giáo đặc sắc.

Ngoài ra, những ngày cuối tuần hoặc vào mùa xuân, khuôn viên Tòa Thánh cũng rất đông vui và nhiều cảnh đẹp để tham quan, chụp ảnh.

6.3. Di chuyển và lưu trú

Từ các tỉnh thành khác đến Tây Ninh

Hiện tại, Tây Ninh chưa có sân bay riêng. Vì vậy, nếu bạn ở xa, cách thuận tiện nhất là:

• Bay đến Thành phố Hồ Chí Minh (sân bay Tân Sơn Nhất), sau đó tiếp tục hành trình bằng đường bộ.
• Khoảng cách Thành phố Hồ Chí Minh – Tòa Thánh Tây Ninh: khoảng 100km, thời gian di chuyển từ 2–2,5 giờ.

Vietnam Airlines hiện khai thác nhiều đường bay nội địa thuận tiện như:

• Hà Nội – Thành phố Hồ Chí Minh
• Đà Nẵng – Thành phố Hồ Chí Minh
• Hải Phòng – Thành phố Hồ Chí Minh
• Vinh – Thành phố Hồ Chí Minh

Phương tiện gợi ý từ Thành phố Hồ Chí Minh đến Tây Ninh

• Xe máy hoặc ô tô cá nhân theo quốc lộ 22B, mất khoảng 2 – 2,5 giờ.
• Xe khách tuyến Thành phố Hồ Chí Minh – Tây Ninh (xuất phát từ bến xe An Sương), giá vé dao động 100.000 – 280.000 VND.
• Dịch vụ xe đưa đón du lịch trong ngày, kết hợp tham quan nhiều điểm tại Tây Ninh.

Tại thành phố Tây Ninh, bạn có thể tham khảo một số khách sạn chất lượng và gần chùa như: khách sạn Hoàng Mai; khách sạn An Nhiên; khách sạn Nhất Quý; khách sạn Sunrise; Meliá Vinpearl Tay Ninh, v.v.

6.4. Lưu ý khác

Nên làm:

• Ăn mặc lịch sự, kín đáo – nhất là khi vào chánh điện hành lễ.
• Xin phép người túc trực nếu muốn thắp hương, quay phim, chụp ảnh.
• Đăng ký hướng dẫn viên để hiểu rõ hơn về từng chi tiết kiến trúc và nghi lễ.

Không nên:

• Không đi dép vào chánh điện.
• Không đi vào cửa chính, chỉ sử dụng hai cửa bên để ra vào theo đúng quy định.
• Không vẽ, viết, chạm vào tường hay hiện vật trong khuôn viên công trình.

Tòa Thánh Tây Ninh không chỉ là điểm đến tâm linh quan trọng mà còn là minh chứng sống động cho sự giao thoa văn hóa, kiến trúc và tín ngưỡng đặc sắc của Việt Nam. Dù bạn là tín đồ đạo Cao Đài hay đơn giản là người yêu thích du lịch văn hóa, một lần ghé thăm Tòa Thánh sẽ giúp bạn cảm nhận sâu sắc hơn về giá trị truyền thống và tâm linh của vùng đất này.

Vietnam Airlines hân hạnh đồng hành cùng bạn trên hành trình khám phá những vùng đất kỳ thú như Tây Ninh, mang đến trải nghiệm bay an toàn và tiện nghi.