Làng gốm Bát Tràng: Khám phá nghề thủ công tinh xảo của Việt Nam

Làng gốm Bát Tràng là một minh chứng cho di sản văn hóa phong phú của Việt Nam và sự gắn kết sâu sắc với nghề làm gốm thủ công. Nổi tiếng với các sản phẩm gốm sứ chất lượng cao qua nhiều thế kỷ, Bát Tràng tiếp tục là một trung tâm của sự đổi mới nghệ thuật trong khi vẫn bảo tồn các kỹ thuật truyền thống được truyền qua nhiều thế hệ. Hãy cùng khám phá những nét đẹp văn hóa của làng gốm Bát Tràng qua bài viết này.

1. Lịch sử làng gốm Bát Tràng ở Việt Nam

Lịch sử của Bát Tràng đã có từ hơn 1.000 năm trước, dưới thời nhà Lý (thế kỷ 11), khi gốm và sứ bắt đầu xuất hiện trong khu vực. Theo các ghi chép lịch sử, Bát Tràng được thành lập bởi một gia đình thợ gốm lành nghề định cư dọc theo sông Hồng, tận dụng nguồn đất sét dồi dào ở đây. Tên của làng, "Bát Tràng", có nghĩa là "lò gốm" trong tiếng Việt, phản ánh sự gắn bó lâu đời với nghề sản xuất gốm sứ.

Theo thời gian, gốm sứ Bát Tràng đã được công nhận, đặc biệt nhờ vào tay nghề tinh xảo và việc sử dụng các vật liệu địa phương. Trong thế kỷ 16 và 17, ngành công nghiệp gốm sứ của Bát Tràng phát triển mạnh mẽ, và ngôi làng trở thành một trong những trung tâm gốm sứ quan trọng nhất ở Việt Nam. Khi các tuyến đường thương mại mở rộng, sản phẩm của Bát Tràng bắt đầu đến được các thị trường ngoài Việt Nam, thậm chí tìm đường đến Trung Quốc, Nhật Bản và các khu vực khác của Đông Nam Á.

Ban đầu, gốm sứ Bát Tràng được làm để sử dụng hàng ngày, như bát, lọ và đĩa. Tuy nhiên, khi nghề thủ công của làng phát triển, các nghệ nhân bắt đầu tạo ra những sản phẩm phức tạp và trang trí công phu hơn, bao gồm các bức tượng sứ tinh xảo và đồ gốm mỹ nghệ.

Sự kết hợp giữa kỹ thuật truyền thống và phong cách nghệ thuật mới đã đưa Bát Tràng trở thành một trung tâm cho cả đồ gốm chức năng và trang trí (Nguồn: Internet)

2. Làng Gốm Bát Tràng Ở Đâu? 3+ Cách Để Đến Đó

Làng gốm Bát Tràng nằm ở huyện Gia Lâm, Hà Nội, Việt Nam, cách trung tâm Hà Nội khoảng 13km (8 dặm) về phía đông nam, dọc theo sông Hồng. Du khách có thể đến Bát Tràng từ Hà Nội bằng nhiều phương tiện khác nhau.

• Bằng xe máy hoặc ô tô: Đi theo đường Nguyễn Khoái hoặc qua cầu Long Biên hướng về Gia Lâm, sau đó rẽ vào đường Bát Tràng. Chuyến đi mất khoảng 20 - 30 phút từ Phố cổ Hà Nội.
• Bằng xe buýt: Bắt xe buýt số 47 từ bến xe buýt Long Biên đi thẳng đến Bát Tràng. Chuyến đi mất khoảng 40 phút và là một lựa chọn tiết kiệm.
• Bằng thuyền (Tour sông Hồng): Một số dịch vụ du lịch cung cấp các chuyến đi thuyền từ Hà Nội dọc theo sông Hồng, có dừng tại Bát Tràng. Đây là một cách ngắm cảnh đẹp để tham quan làng, mất khoảng 1 giờ.

Ngôi làng nằm bên bờ sông Hồng, nơi cung cấp nguồn đất sét được sử dụng trong quá trình làm gốm (Nguồn: Internet)

3. Giờ mở cửa và giá vé vào cửa Làng gốm Bát Tràng

Dưới đây là giờ mở cửa và giá vé cho các hoạt động tại Làng gốm Bát Tràng:

• Giờ mở cửa

• Làng: 8:00 - 17:00 hàng ngày
• Bảo tàng Gốm Bát Tràng: 8:00 - 17:30 (ngày thường) / 8:00 - 18:00 (cuối tuần)

• Giá vé

• Phí vào cửa tham quan làng: Miễn phí
• Tham quan Bảo tàng Gốm Bát Tràng: 60.000 - 70.000 VND/người
• Phí tham gia workshop làm gốm: 20.000 VND/người
• Mang sản phẩm tự làm về nhà: 35.000 đến 50.000 VND/sản phẩm

Du khách có thể chọn vé Combo bao gồm tất cả các tầng và trải nghiệm làm gốm với giá 198.000 VND.

Lưu ý: Giá cả và giờ hoạt động có thể thay đổi; bạn nên xác minh thông tin mới nhất trước khi lên kế hoạch cho chuyến đi của mình.

Còn rất nhiều điều thú vị đang chờ bạn khám phá tại Bát Tràng (Nguồn: Internet)

4. 3 địa điểm hàng đầu bạn phải ghé thăm ở làng gốm Bát Tràng

4.1. Làng cổ

Lang thang qua những con hẻm nhỏ của Làng cổ Bát Tràng để chiêm ngưỡng kiến trúc truyền thống và quan sát các nghệ nhân địa phương làm việc. Bầu không khí lịch sử của ngôi làng mang đến một cái nhìn thoáng qua về di sản làm gốm hàng thế kỷ của nó.

Di sản văn hóa và lịch sử phong phú của ngôi làng vẫn được bảo tồn dưới hình thức các kỹ thuật làm gốm cổ xưa, được truyền qua nhiều thế hệ (Nguồn: Internet)

4.2. Chợ đồ gốm

Khám phá khu chợ địa phương để tìm kiếm và mua sắm đa dạng các sản phẩm gốm sứ, từ đồ gia dụng đến đồ trang trí. Khu chợ cung cấp đa dạng các mặt hàng như bát, đĩa, bình hoa thủ công, đồ gốm đặt làm riêng, đồ lưu niệm và đồ trang trí nhà cửa, khiến nơi đây trở thành địa điểm lý tưởng để tìm kiếm những món quà lưu niệm và quà tặng độc đáo.

Chợ gốm Bát Tràng là nơi du khách có thể khám phá vô số mặt hàng gốm sứ, từ những vật dụng thường ngày đến những đồ trang trí tinh xảo. (Nguồn: Internet)

4.3. Bảo tàng Gốm Bát Tràng

Bảo tàng này trưng bày nghệ thuật gốm sứ của làng qua các khu triển lãm khác nhau:

• Tầng 1: Trưng bày các sản phẩm gốm sứ đương đại
• Tầng 2: Cung cấp thông tin chi tiết về lịch sử và sự phát triển của gốm Bát Tràng.
• Tầng 3: Trưng bày các tác phẩm nghệ thuật đương đại
• Tầng 4: Có một quán cà phê với tầm nhìn ra sông Hồng.
• Tầng 5: Tổ chức các buổi triển lãm trà và nghệ thuật ánh sáng.

Kiến trúc độc đáo của bảo tàng, lấy cảm hứng từ lò nung truyền thống, chính là điểm nhấn. (Nguồn: Internet)

5. Làm gì ở Làng gốm Bát Tràng?

5.1. Tham gia các buổi Workshop làm gốm thú vị

Tham gia các buổi học làm gốm thực hành, nơi bạn có thể tự tay làm ra những món đồ gốm dưới sự hướng dẫn của các nghệ nhân lành nghề. Trải nghiệm tương tác này cho phép bạn tự tay sáng tạo và cá nhân hóa tác phẩm của mình, mang đến một món quà lưu niệm độc đáo và đáng nhớ.

Những buổi Workshop này mang đến cơ hội tuyệt vời để khám phá các kỹ thuật truyền thống và tạo ra đồ gốm đẹp mắt của riêng bạn (Nguồn: Internet)

5.2. Khám phá lò gốm cổ

Lò nung hình quả bầu, được người dân địa phương gọi là Lò Bầu, là một lò nung truyền thống đốt củi với thiết kế độc đáo, trông giống như nhiều mái vòm hình quả bầu xếp chồng lên nhau. Trong lịch sử, Bát Tràng có khoảng 20 lò nung như vậy, mỗi lò phục vụ nhiều xưởng nhỏ. Ngày nay, chỉ còn lại một trong những lò nung cổ này, được bảo tồn như một minh chứng cho sự trường tồn của làng nghề.truyền thống gốm sứ.

Lò nung này cho thấy một cái nhìn thoáng qua về các phương pháp truyền thống được các nghệ nhân sử dụng trước khi có lò nung gas và điện hiện đại (Nguồn: Internet)

5.3. Mua sắm các sản phẩm gốm sứ hấp dẫn

Bát Tràng là nơi hoàn hảo để mua sắm các sản phẩm gốm sứ đẹp và hấp dẫn. Dưới đây là một số mặt hàng phổ biến để mua sắm ở Bát Tràng:

• Đồ gốm sứ sử dụng hàng ngày: Bát, đĩa, cốc và bộ ấm trà
• Đồ vẽ tay: Bình hoa, tượng và các vật phẩm trang trí
• Gốm sứ đặt làm: Một số cửa hàng cung cấp dịch vụ thiết kế theo yêu cầu

Mẹo mua sắm: Giá cả không cố định, vì vậy hãy thoải mái mặc cả! Nếu bạn mua số lượng lớn, các nhà cung cấp thường giảm giá.

Ngôi làng là nơi sản xuất ra nhiều loại đồ gốm chất lượng cao, từ kiểu dáng truyền thống đến hiện đại (Nguồn: Internet)

5.4. Tham gia Lễ hội Bát Tràng

Lễ hội thường diễn ra vào ngày 14 và 15 tháng 2 âm lịch. Lễ hội nhằm tôn vinh nghề gốm truyền thống, tượng trưng cho hy vọng về sự thịnh vượng và hạnh phúc.

Đây là cơ hội để cộng đồng tri ân những lời dạy của tổ tiên và giới thiệu những sản phẩm tinh xảo phản ánh bản sắc văn hóa Việt Nam. Lễ hội này nhấn mạnh tầm quan trọng của lòng biết ơn và sự kế thừa, nhắc nhở người tham gia trân trọng nguồn cội để có một cuộc sống sung túc.

Du khách có thể hòa mình vào các trò chơi dân gian như cờ tướng, chọi gà, kéo co, bịt mắt (Nguồn: Internet)

5.5. Thưởng thức những món ăn ngon tại Bát Tràng

Bát Tràng không chỉ nổi tiếng với nghề gốm mà còn mang đến nhiều món ăn truyền thống Việt Nam thơm ngon. Dù bạn đang khám phá làng nghề hay nghỉ ngơi sau chuyến mua sắm, dưới đây là những món ăn nhất định phải thử ở Bát Tràng:

• Bánh tẻ Bát Tràng: Món bánh gạo truyền thống này được làm từ bột gạo xay mịn, nhân thịt băm và mộc nhĩ. Bánh sau đó được gói trong lá chuối và hấp. Bánh có kết cấu mềm, dai với nhân đậm đà.
• Bún chả: Bún chả bao gồm chả thịt lợn nướng và thịt ba chỉ nướng ăn kèm với nước mắm chua ngọt, cùng với bún, rau thơm tươi và rau củ muối chua.
• Bánh cuốn: Những chiếc bánh cuốn mỏng, tinh tế này có nhân thịt băm và nấm, phủ hành phi giòn và ăn kèm với nước mắm.
• Cháo lươn: Một bát cháo gạo Việt Nam thịnh soạn với lươn! Lươn được nấu với nghệ và các loại rau thơm, tạo nên hương vị đậm đà và hơi cay.
• Nem rán Bát Tràng: Giòn bên ngoài và mọng nước bên trong, những chiếc nem rán này được nhồi với thịt băm, tôm, nấm và miến. Ăn kèm với rau xà lách tươi, rau thơm và nước mắm.
• Trà thảo mộc Bát Tràng: Được làm từ các loại thảo mộc địa phương như lá sen, hoa cúc và lá dứa, loại trà thảo mộc thơm này là một thức uống giải khát, thường được phục vụ trong những chiếc tách trà gốm sứ tuyệt đẹp.

6. Những lưu ý quan trọng khi tham quan làng gốm Bát Tràng

Tham quan Làng gốm Bát Tràng có thể là một trải nghiệm khó quên đối với những ai quan tâm đến văn hóa Việt Nam, nghề làm gốm thủ công và vẻ đẹp mộc mạc của vùng nông thôn. Để đảm bảo bạn có một chuyến đi phong phú và thú vị, dưới đây là một số lưu ý quan trọng cần ghi nhớ:

• Thời điểm tốt nhất để tham quan: Mùa xuân (tháng 3 - tháng 4) và mùa thu (tháng 10 - tháng 11) có thời tiết mát mẻ hơn để đi dạo. Tránh đi vào mùa hè (tháng 5 - tháng 7) khi trời rất nóng.
• Mang theo tiền mặt: Đừng quên mang theo tiền mặt vì hầu hết các cửa hàng không chấp nhận thẻ tín dụng.
• Mặc cả khi mua sắm: Người bán hàng thường mong đợi khách mặc cả - hãy bắt đầu ở mức 70% giá ban đầu.
• Lịch sự: Hãy tôn trọng trong các ngôi nhà cổ và đền chùa - một số là nhà riêng.

Làng gốm Bát Tràng là một địa điểm không thể bỏ qua cho bất kỳ ai quan tâm đến nghề thủ công, văn hóa và lịch sử Việt Nam. Dù bạn đang làm gốm, khám phá những con hẻm cổ kính hay mua sắm quà lưu niệm, luôn có điều gì đó cho tất cả mọi người!