Đến nhà tù Côn Đảo, lắng nghe tiếng vọng của lịch sử

Nhà tù Côn Đảo (huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) được mệnh danh là “địa ngục trần gian” - là nơi giam giữ và tra tấn hàng vạn chiến sĩ cách mạng suốt hơn một thế kỷ. Những bức tường rêu phong, xà lim lạnh lẽo và khu biệt giam tàn khốc vẫn còn đó, như một chứng tích sống động về lịch sử bi thương nhưng hào hùng. Ngày nay, Côn Đảo bình yên với biển xanh, cát trắng, nhưng quá khứ nơi đây vẫn là bài học quý giá về lòng yêu nước và ý chí kiên cường cho thế hệ hôm nay, mai sau. Hãy cùng Vietnam Airlines tìm hiểu về di tích này trong bài viết sau!

Nhà tù Côn Đảo - “Địa ngục trần gian”

Giới thiệu về Nhà tù Côn Đảo

Nhà tù Côn Đảo là một trong những chứng tích lịch sử bi thương và khốc liệt nhất của dân tộc Việt Nam. Dưới sự cai trị của thực dân Pháp và sau đó là chính quyền Mỹ - Việt Nam Cộng hòa, nơi đây trở thành minh chứng sống của sự đàn áp tàn bạo đối với các chiến sĩ cách mạng và những người yêu nước. Với hệ thống nhà giam kiên cố, những biện pháp tra tấn dã man cùng điều kiện sống khắc nghiệt, Côn Đảo từng được mệnh danh là “Địa ngục trần gian”.

Nhà tù Côn Đảo (Nguồn: Internet)

Lịch sử hình thành

Giai đoạn thực dân Pháp cai trị (1862 - 1954) Ngày 01/02/1862, Thống đốc Nam Kỳ Bonard ký quyết định thành lập nhà tù Côn Đảo, biến hòn đảo này thành nơi lưu đày tù nhân chính trị. Trong suốt thời kỳ Pháp cai trị, hệ thống nhà tù liên tục được mở rộng, gồm nhiều khu giam giữ khắc nghiệt như Trại Phú Hải, Trại Phú Tường và đặc biệt là khu Chuồng Cọp Pháp, nơi các tù nhân bị giam cầm trong những căn phòng chật hẹp, tối tăm và chịu đựng những hình thức tra tấn kinh hoàng.

Giai đoạn Mỹ - Việt Nam Cộng hòa cai trị (1955 - 1975) Sau khi thực dân Pháp rút khỏi Đông Dương năm 1954, chính quyền Việt Nam Cộng hòa tiếp quản Côn Đảo và tiếp tục sử dụng nhà tù với quy mô lớn hơn. Dưới sự hậu thuẫn của Mỹ, hệ thống nhà tù được mở rộng thêm với các khu giam giữ như Chuồng Cọp Mỹ, Trại Phú Bình, nơi các chiến sĩ cách mạng bị tra tấn bằng những phương thức vô cùng tàn khốc. Đây cũng là giai đoạn nhà tù Côn Đảo được tăng cường đàn áp, giam cầm hàng chục nghìn tù nhân chính trị.

Sau năm 1975 Khi đất nước hoàn toàn thống nhất, hệ thống nhà tù Côn Đảo ngày xưa chính thức bị giải thể. Năm 1979, Bộ Văn hóa - Thông tin đã công nhận Khu di tích lịch sử Côn Đảo là di tích quốc gia, với 17 di tích thành phần, trở thành nơi lưu giữ những ký ức hào hùng nhưng cũng đầy đau thương của dân tộc Việt Nam.

Trong suốt 113 năm tồn tại (1862 - 1975), nhà tù Côn Đảo đã giam cầm khoảng 200.000 tù nhân chính trị và có khoảng 20.000 người đã hy sinh tại đây. Những chiến sĩ cách mạng đã phải trải qua những hình thức tra tấn khủng khiếp, chịu đựng đói khát, bệnh tật và vô số hình phạt vô nhân đạo. Đến nay, những khu di tích như Chuồng Cọp Pháp, Chuồng Cọp Mỹ, Hầm Đá, Hầm Phân Bò vẫn còn đó, là minh chứng rõ nét nhất cho những năm tháng đấu tranh khốc liệt của cha ông ta.

Hệ thống nhà tù Côn Đảo

Trong lịch sử, chính quyền thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đã xây dựng nhiều trại giam và khu biệt lập, trong đó có:

Ngoài ra, hệ thống nhà tù còn có các khu vực như:

• Khu biệt lập Chuồng Bò – Nơi giam giữ tù nhân trong điều kiện vô cùng khắc nghiệt.
• Lò Vôi – Nơi tù nhân bị cưỡng bức lao động khổ sai.
• Nhà Công Quán – Nơi diễn ra các cuộc thẩm vấn, tra tấn.
• Cầu Tàu 914 – Nơi ghi dấu sự hy sinh của hàng trăm tù nhân trong quá trình xây dựng cầu.
• Nghĩa trang Hàng Dương – Nơi an nghỉ của hàng ngàn chiến sĩ cách mạng.

Sơ đồ nhà tù Côn Đảo (Nguồn: Internet)

Những trại giam và khu vực nổi bật nhất trong hệ thống nhà tù Côn Đảo như:

Trại Phú Hải – Trại giam cổ nhất

Trại Phú Hải, còn được gọi là Banh 1, Lao 1, Trại Cộng Hòa, được xây dựng từ năm 1862 và mở rộng kiên cố vào năm 1896. Đây là trại tù lớn và lâu đời nhất ở Côn Đảo, với tổng diện tích lên đến 12.040m².

Trại có cấu trúc kiên cố với 2 dãy nhà giam chính, 20 xà lim biệt giam, bệnh xá, nhà nguyện, giảng đường và khu đập đá, nơi tù nhân bị ép lao động khổ sai. Ngoài ra, trại còn có câu lạc bộ, nhà giám thị và được bao bọc bởi hệ thống tường cao hơn 4m cùng nhiều bốt gác nhằm kiểm soát tù nhân chặt chẽ.

Di tích Trại Phú Hải (Nguồn: Internet)

Di tích Trại Phú Hải tại Nhà tù Côn Đảo (Nguồn: Internet)

Di tích Trại Phú Hải (Nguồn: Internet)

Di tích Trại Phú Hải (Nguồn: Internet)

Trại Phú Sơn – Nhà tù kiên cố với hệ thống kiểm soát chặt chẽ

Trại Phú Sơn (còn được gọi là Trại Nhân Vị) được xây dựng vào năm 1916, nằm cạnh Trại Phú Hải, với diện tích 13.228m². Cấu trúc trại gồm 13 khám lớn, 14 xà lim biệt giam, phòng hớt tóc, miếu thờ, phòng y tế, nhà bếp, phòng giám thị và khuôn viên cây xanh. Bao quanh trại là hệ thống tường đá cao 4m với nhiều bốt gác nhằm kiểm soát tù nhân.

Di tích Trại Phú Sơn (Nguồn: Internet)

Di tích Trại Phú Sơn (Nguồn: Internet)

Chuồng Cọp Pháp – Biểu tượng của sự tàn bạo

Chuồng Cọp Pháp là nơi giam giữ những chiến sĩ cách mạng kiên cường nhất tại Nhà tù Côn Đảo. Với thiết kế hẹp, tối tăm, bên trên phủ song sắt dày đặc, đây là công cụ đàn áp khắc nghiệt nhằm bẻ gãy ý chí của tù nhân.

Trại có tổng diện tích 5.475m² bao gồm 120 phòng giam và 60 "phòng tắm nắng" – nơi tù nhân bị phơi mình dưới nắng cháy hoặc mưa rào, không thức ăn, không nước uống. Cai ngục thường xuyên tra tấn bằng cách chọc gậy từ trên cao, rắc vôi bột hoặc tạt nước bẩn xuống người tù nhân.

Di tích Chuồng Cọp Pháp (Nguồn: Internet)

Di tích Chuồng Cọp Pháp ở Nhà Tù Côn Đảo (Nguồn: Internet)

Di tích Chuồng Cọp Pháp (Nguồn: Internet)

Di tích Chuồng Cọp Pháp (Nguồn: Internet)

Chuồng Cọp Mỹ – Địa ngục giữa trần gian

Chuồng Cọp Mỹ, còn được gọi là Trại Phú Bình, được xây dựng với diện tích 25.788m², chia thành 8 khu trại giam (A, B, C, D, E, F, G, H). Mỗi khu có 48 phòng giam biệt lập, bên ngoài được bao bọc bởi hàng rào dây thép gai và tường bê tông kiên cố. Hệ thống nhà tù này được thiết kế nhằm cô lập và tra tấn tù nhân bằng những biện pháp khắc nghiệt như đánh đập, bỏ đói, nhốt trong môi trường nóng bức hoặc ẩm thấp suốt nhiều ngày.

Di tích Trại Phú Bình - Chuồng Cọp Mỹ (Nguồn: Internet)

Kinh nghiệm tham quan nhà tù Côn Đảo

Vị trí và giờ mở cửa

• Vị trí địa lý của hệ thống nhà tù Côn Đảo nằm ngay ở trục đường Nguyễn Chí Thanh, trung tâm thị trấn Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.
• Giờ mở cửa: Từ 08:00 - 18:00.

Hướng dẫn di chuyển

Dù bạn xuất phát từ Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh hay các tỉnh thành khác, có nhiều lựa chọn để đến Côn Đảo, tùy theo nhu cầu và phương tiện phù hợp. Dưới đây là các cách di chuyển phổ biến:

Bằng máy bay

Từ ngày 01/04/2024, Vietnam Airlines là hãng hàng không duy nhất khai thác đường bay đến Côn Đảo từ Thành phố Hồ Chí Minh và Cần Thơ, với thời gian bay khoảng 45 phút. Nếu xuất phát từ các địa phương khác, bạn cần nối chuyến qua Thành phố Hồ Chí Minh hoặc Cần Thơ.

Sau khi hạ cánh, bạn có thể di chuyển về trung tâm thị trấn (cách sân bay 13km, mất khoảng 20 phút) bằng taxi, xe đưa đón của khách sạn hoặc xe ôm.

Di chuyển tới Côn Đảo bằng máy bay (Nguồn: Internet)

Bằng tàu cao tốc

Nếu muốn kết hợp du lịch đường biển, bạn có thể đi xe khách hoặc tự lái xe đến một trong các bến cảng sau:

• Cảng Cát Lở (Vũng Tàu)
• Cảng Trần Đề (Sóc Trăng)
• Bến Ninh Kiều (Cần Thơ)

Từ đây, tiếp tục di chuyển bằng tàu cao tốc đến Côn Đảo, với thời gian từ 1,5 – 4 giờ tùy vào tuyến tàu. Khi cập cảng Bến Đầm, bạn có thể thuê taxi hoặc xe máy để tới các di tích nhà tù (khoảng 11km).

Di chuyển tới Côn Đảo bằng tàu cao tốc (Nguồn: Internet)

Trực thăng

Ngoài máy bay dân dụng, bạn có thể chọn trực thăng do Công ty Trực thăng Miền Nam khai thác. Hiện tại, chỉ có tuyến Vũng Tàu – Côn Đảo, với tần suất 2 chuyến/tuần vào thứ Sáu và Chủ Nhật.

• Thời gian bay: 60 phút.
• Điểm khởi hành: Sân bay Vũng Tàu (38 đường 30/4, thành phố Vũng Tàu).
• Điểm đến: Sân bay Côn Đảo (Côn Đảo, Bà Rịa - Vũng Tàu).

Giá vé tham khảo

• Người lớn: Khoảng 40.000 VND/người.
• Học sinh, sinh viên, người cao tuổi: Khoảng 20.000 VND/người.
• Trẻ em dưới 6 tuổi: Miễn phí.

Bạn sẽ được tham quan cả 4 nơi là: Nhà tù Phú Hải, Phú Tường (Chuồng Cọp Pháp), Phú Bình (Chuồng Cọp Mỹ), Dinh Chúa Đảo.

Hoạt động tham quan

Cảm giác rợn người khi bước vào Chuồng Cọp

Chuồng Cọp Pháp và Chuồng Cọp Mỹ là nơi tái hiện chân thực nhất sự tàn bạo của chế độ giam giữ. Khi bước vào đây, du khách có thể cảm nhận sự ngột ngạt, bức bối với những song sắt chằng chịt, lối đi hẹp và mô hình tù nhân bị tra tấn. Hình ảnh nhà tù Côn Đảo hiện lên rõ nét, giúp người tham quan hiểu rõ hơn về nỗi đau mà các chiến sĩ cách mạng đã phải chịu đựng.

Khách tham quan Chuồng Cọp kiểu Pháp (Nguồn: Internet)

Lắng nghe câu chuyện từ nhân chứng lịch sử

Nếu may mắn, bạn có thể gặp gỡ các cựu tù chính trị từng bị giam giữ tại Côn Đảo. Những câu chuyện đầy xúc động về quá khứ kiên cường, bất khuất sẽ mang đến góc nhìn chân thực và sâu sắc hơn về lịch sử.

Lắng nghe thuyết minh tại nhà tù Côn Đảo (Nguồn: Internet)

Dâng hương tại Nghĩa trang Hàng Dương

Cách khu nhà tù không xa, Nghĩa trang Hàng Dương là nơi an nghỉ của hơn 20.000 chiến sĩ cách mạng, trong đó có chị Võ Thị Sáu – biểu tượng của lòng yêu nước kiên trung. Vào ban đêm, nhiều du khách đến đây thắp hương, tưởng niệm và cầu nguyện trong không gian linh thiêng.

Nghĩa trang Hàng Dương (Nguồn: Internet)

Lưu ý khi tham quan

• Hạn chế gây ồn ào, giữ gìn trật tự để tôn trọng không gian linh thiêng.
• Không chạm vào hiện vật trưng bày, tuân theo hướng dẫn của nhân viên bảo tàng.
• Đi nhẹ, nói khẽ để giữ gìn không gian trang nghiêm.
• Nên mang theo nước uống, nón hoặc ô dù để tránh nắng nóng.
• Nhà tù Côn Đảo nằm gần bảo tàng Côn Đảo, bạn có thể kết hợp tham quan để có cái nhìn toàn diện hơn về lịch sử nơi đây. Xem thêm: Khám phá bảo tàng Côn Đảo: Hành trình ngược dòng lịch sử.

Nhà tù Côn Đảo không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước và ý chí kiên cường của cha ông ta. Những bức tường đá rêu phong, những chiếc cùm sắt han gỉ và những câu chuyện về cuộc sống khắc nghiệt nơi đây vẫn vang vọng như một lời nhắc nhở về quá khứ đau thương nhưng đầy tự hào. Hôm nay, Côn Đảo đã thay da đổi thịt, trở thành điểm đến du lịch nổi tiếng, nhưng ký ức về “địa ngục trần gian” vẫn in sâu trong tâm trí mỗi người khi đặt chân đến mảnh đất thiêng liêng này.

Hãy tự mình khám phá Côn Đảo – vùng đất của lịch sử ngay hôm nay nhé!