Chùa Vạn Niên: Cổ tự linh thiêng hơn 1000 năm tuổi giữa Hà thành

Chùa Vạn Niên tọa lạc bên Hồ Tây, là một trong những ngôi chùa cổ kính và linh thiêng bậc nhất của Hà Nội. Được xây dựng từ thế kỷ XI dưới triều Lý, chùa đã trải qua hơn một thiên niên kỷ gắn liền với lịch sử phát triển của Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội. Không chỉ mang giá trị tâm linh sâu sắc, chùa còn là một công trình kiến trúc đặc sắc, lưu giữ nhiều di vật quý và tượng Phật ngọc nguyên khối hiếm có. Đây là điểm đến không thể bỏ qua trong hành trình khám phá không gian văn hóa, tín ngưỡng của người Hà thành.

1. Chùa Vạn Niên ở đâu? Hướng dẫn di chuyển

Chùa Vạn Niên tọa lạc tại phường Xuân La, quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội. Đây là một trong những ngôi chùa cổ có vị trí rất đẹp, nằm ngay ven hồ Tây, không gian xung quanh yên tĩnh, trong lành và thanh tịnh. Nhờ tọa độ gần trung tâm Thủ đô, chùa Vạn Niên là điểm đến tâm linh lý tưởng dành cho cả người dân Hà Nội và du khách phương xa.

Chùa Vạn Niên là điểm đến tâm linh lý tưởng dành cho du khách gần xa (Nguồn: Internet).

Tùy vào điểm xuất phát mà bạn có thể lựa chọn một trong số các phương tiện di chuyển sau:

• Nếu bạn đang ở nội thành Hà Nội, bạn có thể lựa chọn đi bằng taxi, xe máy hoặc xe buýt. Một số tuyến buýt đi qua khu vực gần chùa như tuyến 13, 33 hoặc 55. Từ trạm dừng, bạn đi bộ thêm vài phút là tới nơi.
• Từ các tỉnh lân cận Hà Nội như Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương hoặc Vĩnh Phúc, bạn có thể sử dụng xe máy, ô tô cá nhân hoặc xe khách đến Hà Nội.
• Từ các tỉnh xa hơn như Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh hoặc các tỉnh miền Trung và miền Nam, bạn nên chọn di chuyển bằng máy bay để tiết kiệm thời gian. Sau khi hạ cánh tại sân bay Nội Bài, bạn có thể đi taxi hoặc xe ôm công nghệ về khu vực hồ Tây. Quãng đường từ sân bay đến chùa Vạn Niên khoảng 25km và mất khoảng 30 đến 40 phút di chuyển.

2. Chùa Vạn Niên có gì đặc biệt?

Nằm yên bình bên bờ hồ Tây, ngôi chùa không chỉ thu hút khách thập phương bởi cảnh sắc thanh tịnh mà còn bởi những giá trị lịch sử, văn hóa và nét kiến trúc đặc biệt.

2.1. Là ngôi chùa có hơn 1000 năm tuổi

Chùa Vạn Niên được khởi dựng vào năm 1014, dưới triều vua Lý Thái Tổ, niên hiệu Thuận Thiên. Theo sử sách ghi lại, thiền sư Hữu Nhai Tăng đã dâng sớ xin lập giới đàn tại khu vực này để tập hợp tăng chúng thụ giới và tu hành. Sau khi được nhà vua chấp thuận, chùa chính thức được xây dựng và trở thành một trung tâm tu học lớn của Phật giáo đương thời.

Trong suốt chiều dài lịch sử, chùa từng là nơi trụ trì và hành đạo của nhiều thiền sư danh tiếng như Lâm Tuệ Sinh và Lý Thảo Đường. Với những giá trị đặc biệt về lịch sử, kiến trúc và văn hóa Phật giáo, chùa Vạn Niên đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích nghệ thuật cấp Quốc gia từ năm 1996. Đây cũng là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn vãn cảnh và chiêm bái cụm di tích phủ – đền – chùa Hồ Tây, một phần không thể thiếu của Thủ đô nghìn năm tuổi.

Ngôi chùa nghìn năm tuổi đất Thăng Long (Nguồn: Internet).

2.2. Là một công trình nghệ thuật bằng gỗ lớn đậm nét văn hóa phương Đông

Chùa Vạn Niên nổi bật với kiến trúc truyền thống, sử dụng chất liệu gỗ làm chủ đạo và mang đậm dấu ấn văn hóa phương Đông. Các chi tiết trong chùa như mái ngói, cột kèo, vì kèo đều được chạm khắc tỉ mỉ bằng tay với những hoa văn đặc trưng như tứ linh, hoa sen và rồng phượng.

Chùa được xây dựng hoàn toàn bằng gỗ (Nguồn: Internet).

Một điểm đặc sắc về kiến trúc là hệ thống cổng Tam Quan của chùa. Cổng chính nằm ở phía bờ hồ Tây, còn cổng phụ hướng ra đường Lạc Long Quân. Ban đầu, cổng chính được xây dựng từ gạch và vôi vữa, với ba chữ “Vạn Niên Tự” đắp nổi trên phần mái. Sau nhiều lần trùng tu, cổng chính đã được làm lại hoàn toàn bằng gỗ, đồng bộ với thiết kế của cổng phụ. Sự kết hợp này tạo nên một không gian trang nghiêm và nhất quán, hài hòa với tổng thể chùa.

2.3. Có bức tượng Phật tạc từ khối ngọc quý hiếm nặng 600kg

Một trong những điểm nhấn đặc biệt nhất của chùa Vạn Niên là pho tượng Phật Thích Ca được tạc nguyên khối từ loại ngọc phỉ thúy quý hiếm nhập khẩu từ Myanmar. Tượng có chiều cao gần 1,3m và nặng khoảng 600kg, được an vị tại chính điện của chùa vào năm 2010 nhân dịp kỷ niệm 1000 năm Thăng Long, Hà Nội. Với chất liệu quý hiếm và giá trị tâm linh sâu sắc, bức tượng không chỉ thu hút đông đảo Phật tử đến chiêm bái mà còn là biểu tượng tôn nghiêm cho không gian thờ tự tại chùa. Đây là một trong những pho tượng ngọc lớn và đẹp nhất hiện nay tại Hà Nội.

Bức tượng Phật tạc từ khối ngọc quý hiếm nặng 600kg (Nguồn: Internet).

2.4. Lưu giữ những bộ sưu tập có giá trị văn hoá lâu đời

Trong chùa hiện đang bảo tồn hơn 40 pho tượng cổ, chủ yếu là tượng Phật, tượng Mẫu và tượng Hộ pháp với hình thức tạc gỗ sơn son thếp vàng công phu. Ngoài ra, chùa còn có 10 đạo sắc phong từ thời Lê và Tây Sơn, cùng một quả chuông đồng cổ có tên "Vạn Niên Tự Chung" được đúc vào thời Gia Long. Những di vật này góp phần khẳng định vai trò của chùa Vạn Niên như một kho tư liệu quý báu của Phật giáo Việt Nam.

Lưu giữ những bộ sưu tập có giá trị văn hoá lâu đời (Nguồn: Internet).

3. Kinh nghiệm tham quan chùa Vạn Niên

Chùa Vạn Niên là điểm đến linh thiêng và cổ kính giữa lòng Hà Nội, vì vậy để chuyến đi diễn ra suôn sẻ, bạn nên lưu ý một vài điều quan trọng dưới đây:

• Thời điểm lý tưởng là mùa xuân từ tháng 1 đến tháng 4 hoặc mùa thu từ tháng 9 đến tháng 11. Nên đi vào buổi sáng, khi không gian còn yên tĩnh, ánh sáng dịu và không khí mát mẻ. Tránh đi vào giữa trưa hoặc ngày mưa vì khuôn viên chùa chủ yếu là không gian mở
• Trang phục cần kín đáo, lịch sự, ưu tiên quần dài, áo tay ngắn hoặc tay dài. Không nên mặc váy ngắn, quần short, áo hở vai hoặc áo ba lỗ
• Giữ thái độ nghiêm túc và tôn trọng không gian linh thiêng. Nói chuyện nhỏ nhẹ, tránh đùa giỡn, đi lại nhẹ nhàng, không chen lấn, xô đẩy, đặc biệt trong khu vực điện thờ
• Tháo giày dép khi vào các gian thờ theo đúng hướng dẫn
• Không tự ý sờ vào tượng Phật, đồ thờ hay các hiện vật cổ trong chùa
• Nếu đi vào ngày rằm hoặc mùng một âm lịch, nên đến sớm để tránh đông đúc
• Nên mang theo tiền lẻ để công đức, tuyệt đối không đặt tiền trực tiếp lên bàn thờ hoặc tượng
• Chuẩn bị sẵn nước uống, điện thoại hoặc máy ảnh để ghi lại cảnh đẹp trong khuôn viên
• Ưu tiên đi giày đế mềm để dễ dàng di chuyển trong khuôn viên rộng và nhiều bậc

Chùa Vạn Niên không chỉ là nơi gửi gắm niềm tin tâm linh mà còn là biểu tượng trường tồn của văn hóa Phật giáo đất Thăng Long. Trải qua bao thế kỷ, chùa vẫn giữ được nét cổ kính, thanh tịnh. Hãy dành thời gian ghé thăm chùa Vạn Niên, để hiểu hơn về Hà Nội ngàn năm và những giá trị không thể thay thế trong tâm hồn người Việt.